Giới thiệu chung:

Đền Vạn Lộc là nơi thờ Thái uý Quận công Nguyễn Sư Hồi, người có công chiêu dân, lập ấp nên làng Vạn Lộc cách đây hơn 500 năm và thờ một số vị thần, các nho sinh, khoa bảng của làng.

Nguyễn Sư Hồi, nhân vật chính được thờ trong đền là con trai trưởng của Thái sư Cương Quốc Công Nguyễn Xí, một trong những vị khai quốc công thần của nhà hậu Lê. Sinh ra trong một gia đình có thần thế (quê ở xã Nghi Hợp, Nghi Lộc, Nghệ An), được dạy dỗ đến nơi đến chốn, ông đã tiếp nhận được dòng máu anh hùng, sớm bộc lộ tài năng văn võ. Là một vị tướng có tài thao lược nên Nguyễn Sư Hồi được nhà vua gả công chúa. Ông cùng người cha của mình và một số vị trung thần có công diệt bọn phản nghịch cướp ngôi, đưa Lê Tư Thành (tức Vua Lê Thánh Tông) lên ngôi, góp phần xây dựng nên thời kỳ hoàng kim của chế độ phong kiến Việt Nam (thế kỷ XV). Sau khi Nguyễn Xí mất (1465), thực hiện kế sách của triều đình và lời di huấn của cha, Nguyễn Sư Hồi xin về trấn thủ vùng cửa biển Nghệ An để khai khẩn đất đai, bảo vệ vùng biên cương phía Nam của đất nước. Nhà vua đã phong Nguyễn Sư Hồi làm Trấn thủ thập nhị hải môn (canh giữ 12 cửa biển từ Sầm Sơn đến Cửa Tùng, đặt căn cứ chính ở Cửa Xá (Cửa Lò ngày nay). Sử sách ghi lại, Nguyễn Sư Hồi đã tập hợp những người nông dân và dân chài khai khẩn đất đai, lập ra làng Vạn Lộc (nay là phường Nghi Tân). Chẳng bao lâu sau, làng Vạn Lộc được mở mang, trở thành một làng có đời sống khá giả, ngành nghề đa dạng, con em đậu đạt nhiều. Năm 1506 Nguyễn Sư Hồi mất, triều đình ban cho làng lập đền thờ. Đền thờ Nguyễn Sư Hồi được hoàn thành vào năm 1508 và được sắc phong là Thượng đẳng phúc thần.