Tương truyền trước đây có 4 anh em trai chi 3 thời Hùng Vương thứ 18 được giao trấn ải đánh giặc. Sau khi thắng trận đã làm lễ khao quân và phong cấp cho những người có công. Để ghi nhớ công đức của các tướng lĩnh, người dân trong vùng đã lập đền thờ. Năm 1993, tại lễ công nhận di tích văn hóa quốc gia nhân dân đã gây dựng lại một số phong tục, tập quán cũ như: Giã bánh dày, đánh đu, cờ người, đả cầu cướp phết... Từ đó lễ “đả cầu cướp phết” thu hút được rất nhiều người dân trong vùng tham gia. Cũng theo ông Viên, người dân quan niệm nếu trong năm mới ai sờ được quả cầu thì sẽ gặp nhiều may mắn...

Sau khoảng 2 giờ hành lễ xong thì quả cầu (làm bằng gỗ quý, đường kính 35cm) và 2 phết (cây gậy hình cong làm bằng gốc tre có khắc hình đầu long mã, dài 1m20) được xếp lên kiệu trước sân đình. Sau 3 hồi trống chiêng, một cụ ông ôm quả cầu đi dưới gầm kiệu, hai bên là hàng trăm trai đinh mặc quần áo nghi lễ truyền thống khiêng kiệu. Lúc này hàng vạn người dân đã tập trung tại sân đền để chờ đợi thời điểm quả cầu được tung ra.

Khi lễ rước đi đến giữa sân đình thì quả cầu được tung ra. Hàng trăm trai tráng đứng xung quanh lao vào dùng tay để ôm, cướp cầu. Việc tranh giành quả cầu diễn ra trên sân đình, sau đó di chuyển đến các khu vực lân cận. Khi quả cầu di chuyển đến đâu đều có người cầm cờ vẫy ở phía trên cùng tiếng trống thúc giục, tiếng hò reo vang dội. Sự đam mê, hăng say để chứng tỏ sức khỏe và mong gặp may mắn khiến quả cầu di chuyển xuống ao nước lạnh nhưng hành trăm nam thanh niên vẫn lao theo... Không khí hội xuân rất náo nhiệt.

Năm nào cũng vậy, phải đến khoảng 19h cùng ngày người dân tham dự mới ra về. Quả cầu sẽ được 1 nhóm trai làng cướp được rước vào đền để nhận thưởng. Lúc này những người còn lại đều vã mồ hôi, người dính đầy bùn đất nhưng rất vui vẻ với tâm trạng của người chiến thắng.

(Nguồn: anninhthudo.vn)