Lúc này chỉ một ít rau cải trong vườn, vài trái khế sau nhà, những bà nội trợ quê tôi có thể chế biền nhiều món ăn ngon từ cá rô. Phổ biến nhất là món cá rô chiên và cá rô kho khế. Với món cá rô chiên, người ta thường chọn những con cá nhỏ khoảng bằng ngón tay cái. Sau khi đã làm sạch vẩy và ruột bẩn, ướp qua chút gia vị rồi thả vào chảo dầu (mỡ) đang sôi. Khi vớt ra, cá giòn và thơm thật quyến rũ, ăn nóng cùng với nước mắm ớt tỏi. Cá rô kho khế cũng là một món ăn rất hợp khẩu vị với nhiều người. Món này muốn làm cho ngon phải dùng khế chua còn xanh và có vị hơi chát.

Cá phải to, béo, ướp với một chút nước mắm ngon, đường, tiêu, ớt, ít nước dừa, một ít mỡ hoặc dầu ăn để khoảng nửa giờ cho ngấm rồi xếp vào tộ sành, mỗi lớp cá một lớp khế, kho lửa riu riu. Khi  nước cá đã sền sệt, rắc một ít tiêu bột rồi nhắc xuống. Tộ cá nghi ngút khói, thoang thoảng mùi thơm của tiêu khiến người trong mâm cơm  không khỏi tò mò thử một miếng cá  kèm với lát khế hình ngôi sao. Chính  hương vị đậm đà ngọt ngọt, béo béo của cá hòa quyện cùng cái giòn giòn, chua chua của khế là một phần quê hương để mỗi khi đi xa  ta vẫn cứ nhớ mãi.

Món cá rô còn chế biến để có một bát canh ngon. Cá rô có thể nấu canh với rau cải, lựa chừng chục con cá rô béo nhất, luộc chín, gỡ lấy phần thịt, ướp gia vị vừa ăn. Xương cá giã nhỏ, lọc vào nồi nước luộc, tiếp tục đun sôi, cho rau vào, rau vừa chín tới cho thịt cá đã ướp vào rồi nhắc xuống ngay. Điểm vài lát gừng vào bát canh sẽ làm mất mùi tanh của cá. Húp từng muỗng canh the nồng hương cải và gừng, mẹ tôi phân tích “Khí trời se lạnh, ăn canh cá rô nấu với cải có tác dụng bổ khí huyết, ích tỳ vị, tiêu thực, làm ra mồ hôi, giải độc; rất tốt cho người khí huyết suy, cơ thể gầy yếu, ăn uống không tiêu, cảm lạnh... ”

Đặc biệt, cá rô có thể phơi khô để dành. Quê tôi, nhà nào cũng dự trự cá rô khô phòng khi nước lụt, mùa đông giá rét, hiếm đồ ăn thức uống. Cá rô to, nhỏ đủ loại, làm sạch, phơi khô, đóng gói, cất nơi thoáng mát, tránh ẩm ướt, tránh ánh sáng. Khi cần, đem cá chần qua nước sôi cho mềm, sắp vào tô thêm gia vị hành, mỡ, tiêu, hấp vào nồi cơm. Thời sinh viên, mỗi lần về quê, thế nào tôi cũng mang một ít cá rô khô, món đặc sản mà hiếm đứa bạn nào có.

Một mùa mưa nữa lại về, người dân quê tôi í ới rủ nhau vác lờ, vác nơm ra các mương hay cánh đồng để bắt cá rô. Từng cơn gió lạnh rít qua phảng phất theo mùi thơm cá rô nhà ai đang nấu chợt khiến lòng mình như ấm lại giữa tiết trời mùa đông.

(Nguồn: Báo Lao động)